Mediacja i inne sposoby polubownego rozwiązywania sporów w zamówieniach publicznych

Przepisy Kpc, przez wiele lat polubowne rozwiązywanie sporów kojarzyło się z działalnością arbitrażową, polegająca na rozstrzyganiu spraw nie przez zawodowe sądy powszechne, lecz przez wyznaczanych prawników, działających jako sąd polubowny (arbitrażowy). Dzisiaj mediacja w nowym Prawie zamówień wygląda już zupełnie inaczej.

Nowe Prawo zamówień publicznych - mediacje i inne sposoby polubownego rozwiązywania sporów w zp?

Uchwalona 11 września 2019 r. nowa ustawa Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019) po raz pierwszy wprowadza do zamówień publicznych

• możliwości zawierania ugód w drodze różnych pozasądowych metod rozwiązywania sporów.
• Te metody to przede wszystkim mediacja i koncyliacja.
• Cechą charakterystyczną nowych rozwiązań jest to, że nie ingerują one w żaden sposób w postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzone na podstawie przepisów ustawy.

Rozwiązania przyjęte przez nowe Pzp

1. Przesłanki polubownego rozwiązywania sporów.

   • Z kluczowego dla pozasądowego rozwiązywania sporów art. 591 ust. 1 Pzp da się wyróżnić kilka przesłanek, których łączne zaistnienie umożliwia skierowanie sprawy do rozstrzygnięcia na drodze innej niż sądowa.
   • Podstawową sprawą jest oczywiście powstanie sporu między stronami zawartej umowy, przy czym umowa musi dotyczyć zamówienia publicznego. Z istnieniem sporu mamy do czynienia wtedy, gdy jedna ze stron umowy formułuje określone roszczenia (żądania), a druga strona nie zgadza się na ich spełnienie.

2. Dopuszczalność ugody.

   • Kolejnym warunkiem umożliwiającym skierowanie sporu z umowy o zamówienie publiczne do jego pozasądowego rozwiązania jest dopuszczalność zawarcia ugody. Oczywiście po stronie wykonawców z reguły nie ma żadnych przeszkód formalnych.
   • Trudniej jest po stronie zamawiających, szczególnie jeżeli są podmiotami należącymi do sektora finansów publicznych, gdzie historycznie ugody nie tylko nie były zalecane, ale wręcz mogły być potraktowane jako naruszenie prawa czy uszczuplenie należności budżetowych.

3. Sąd polubowny.

   • W tym miejscu należy zauważyć, że przepis w zakresie oceny dopuszczalności ugody zrównuje postępowanie sądowe z postępowaniem arbitrażowym, co z jednej strony oznacza, iż zamawiający dokonując oceny skutków ugody powinien też brać pod uwagę działalność sądów polubownych, a z drugiej –słusznie podkreśla, że postępowanie przed sądem arbitrażowym niekoniecznie ma cechy polubownego rozwiązywania sporów.
   • Oczywiście przed sądem polubownym może dojść do zawarcia ugody, a sami arbitrzy powinni wręcz zachęcać strony do zawarcia ugody. Jednak podobne działania może podejmować także sąd powszechny.

4. Podstawy formalne.

   • Do wszczęcia mediacji lub koncyliacji niezbędne jest złożenie stosownego wniosku przez jedną ze stron umowy o zamówienie publiczne.
   • Aby jednak taki wniosek został złożony w umowie lub umowie ramowej powinno znajdować się postanowienie o rozwiązywaniu sporów w drodze mediacji lub innego środka pozasądowego.
   • Brak takiego zapisu nie wyklucza jednak mediacji czy koncyliacji. Może do niej dojść także wtedy, gdy jedna ze stron złoży wniosek o pozasądowe rozwiązanie sporu, a druga strona wyrazi na to zgodę(art. 591 ust. 2 Pzp).

5. Skierowanie na mediację.

   • Mediacja oraz inne sposoby polubownego rozwiązania sporu są dobrowolne, co wynika wprost z art. 1831§ 1 Kpc, a pośrednio także z art. 591 Pzp. Jednakże w przepisach dotyczących zamówień publicznych przewidziano obligatoryjne skierowanie na mediację w przypadku zaistnienia wszystkich okoliczności opisanych w art. 593 ust. 1 i 2 Pzp.
   • Zgodnie z tymi przepisami, zamawiający w pozwie lub odpowiedzi na pozew ma obowiązek zawrzeć informację czy strony podjęły próbę mediacji lub innego polubownego rozwiązania sporu.
   • W przypadku nie podjęcia takiej próby zamawiający ma obowiązek zawrzeć w pozwie lub odpowiedzi na pozew wyjaśnienie co do przyczyn niepodjęcia działań mediacyjnych

Zalety polubownego rozwiązywania sporów

1.Korzyści z mediacji.

• Nie ulega wątpliwości, że rozstrzyganie sporów przez sąd arbitrażowy, jak i pozasądowe rozwiązywanie sporów (mediacja, koncyliacja) ma wiele zalet.
• Są to realne korzyści finansowe, oszczędność czasu i szybkie decyzje, wreszcie nieformalistyczne podejście do procedury.
• Ograniczając się tylko do mediacji i koncyliacji, z doświadczeń Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP można wywieść następujące korzyści stron, przede wszystkim finansowe, ale także biznesowe, czasowe i inne:
  
  • walor ugody sądowej w przypadku jej zatwierdzenia,
  • -brak opłaty sądowej od wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem (koncyliatorem) itd.

Cały artykuł dotyczący mediacji znajdziesz na stronie UZP.

Jeśli jednak chcesz pouczyć się o nowym Prawie zamówień publicznych od strony praktycznej, zapraszamy na nasze wyjątkowe szkolenia:)